راز خون/ گفتاری در عروج مجاهد شهید محسن حججی

مکروا و مکر الله والله خیر الماکرین، شهادت دلیر مرد خطه نجف آباد، شهید مجاهد «محسن حججی» داستان عجیبی است که باید آن را در دفتر معجزات انقلاب اسلامی ثبت نمود.

مقدمه سخن آن است که لشکر طاغوت، همواره بر پایه جهالت نادانان و عناد منافقین و کفار بنا شده است. در طول ماه های منتهی به شهادت محسن حججی دست های نابخرد بسیاری، سر خوش از برآمدن دوباره ی اندیشه پوسیده سازش با قدرت های مستکبر، سودای ضربه زدن به انقلاب اسلامی را در سر می پروراندند و از آنجا که می پنداشتند دروازه ی عبور از آرمان های انقلاب با مجاهدت پاسداران ولایت بسته نگه داشته شده است، ابتدا دست برآوردند تا پنجه بر چهره پر نور و خاک گرفته طلایه داران جهاد و سازندگی بر کشند، اما هر بار سفیر الهی در رسید و زمستان را زدود و سیاهی را بر چهره سیه رویان سیه دل باقی گذاشت.

چندی پیش ابلهان حیران در وادی قدرت به نام آزادی و به طمع رای چند منافق ضد انقلاب، زبان به کنایه چرخاندند که سپاه با اندیشه ی جنگ طلبی و بواسطه ی موشک های خود، آسایش مردم را  به مخاطره افکنده است تا آنکه واقعه ی خونین مجلس رخ نمود و دل های امت به سوی پاسداران امنیت، بیش از پیش خاشع شد و در ادامه داستان آن چند موشک غرور آفرین، خاک ذلت بر آستان بد اندیشان افکند، تا آنجا که گویندگان آن سخنان سخیف به افتخارات لشکر خدا طمع نمودند و خود را محور تحولات موشکی کشور نامیدند.

زمانه ای چند نگذشته بود که دوباره سپاه را به طعن دولت تفنگدار نامیدند و او را مانع رشد اقتصاد خواندند، در حالی که خود به ظلمی که در کلامشان جاری می شد، واقف بودند.

چرخ گیتی چرخید تا آنکه یک جوان پاسدار در میان اشقیاء گرفتار آمد و کفتاران سر خوش از شکار شیر کوشیدند تا دل های امت مسلمان را به نمایش اسارت و مظلومیت آن دلیر مرد بیازارند، اما باز سفیر الهی در رسید و خدا در چشمان محسن نمایان شد و در لنز دوربین نگریست و مکر طاغوت به یکباره فرو ریخت. آن جوان سلحشور که بر آمده از دمیدن روح الله در وجود پاک انقلاب اسلامی است چون مسیح به آسمان سفر نمود اما پیش از هجرت خویش به اجر اسارت رسید و پس از شهادت بر پیکر بی جانش اهانت شد و این همه ما را به یاد آفتاب می اندازد و شگفتا از این سعادت و چنان برکتی که در آن نهفته بود.

حاصل این همه زخم زبان و داغ اما این شد که خداوند عزیز سپاه خود را در دل امت مسلمان محبوب تر ساخت و عناد جاهلان و معاندان را به مکر خویش به افتخاری دیگر، برای انقلاب و یارانش بدل نمود، باشد که زنده دلان پند گیرند و در آیات الهی بیندیشند.

عیار هنر

متن پیش رو مقاله ای است درباره ی ارزش ذاتی هنر که به درخواست یکی از دوستان جهت چاپ در یکی از نشریه های نوشتاری کشور نگاشته شد، اما با تغییرات سازمانی آن نشریه هیچ گاه به عرصه ی چاپ نرسید. امید است بیان آن در این صفحه برای خوانندگان محترم مفید فایده باشد:

هنر که ریشه در عمق تاریخ تمدن بشری دارد همواره محور گفتگوهای فراوانی قرار گرفته است. یکی از پر تکرارترین موضوعات درباره ی هنر مسئله ی ارزش ذاتی هنر است. این سوال همواره مطرح بوده است که آیا هنر به نفس ذات خویش و بدون در نظر گرفتن پیامی که یک اثر هنری گسترش میدهد، می تواند ارزشمند باشد؟ و اگر می توان چنین ارزشی را در نظر گرفت، چگونه باید درباره ی آن به قضاوت نشست.

برای پاسخ این سوال، که هر چند صباحی در سخنرانی مسئول یا هنرمندی عود می کند باید به مسائل مبنایی هنر توجه نمود و با ظرافتی خاص به بررسی موضوع پرداخت.

هنر مهارتی همراه با خلاقیت است که در تطور تاریخی خود دارای شیوه نامه های منظمی با استفاده از شاخصه های زیبایی شناختی می گردد. به عنوان مثال در هنر آواز سنتی ایران که یکی از ریشه دار ترین هنر های کشور ماست، مهارتی وجود دارد که می توان از آن به ایجاد آوایی موزون با استفاده از تارهای صوتی یک فرد انسانی یاد کرد و خلاقیتی لازم است که به وسیله ی آن هنرمند تشخیص می دهد که از مهارت تولید آوا در چه جایی باید استفاده نماید. این هنر در طول تاریخ خود سینه به سینه منتقل می شود و در نهایت امروز با استفاده از شاخصه های زیبایی شناختی دارای دستگاه های آوازی با گوشه هایی تعریف شده می گردد.

برای هر هنری می توان دو گونه ارزش در نظر گرفت . یکی ارزشی است که با توجه به محتوای آن هنر سنجیده می شود و دیگری ارزشی است که می توان آن را بر اساس شیوه نامه ها و معیارهای هنری، ارزیابی کرد.

برای مثال  یک آواز را از دو منظر می توان سنجید. یکی از لحاظ محتوایی که از شعر و مفهوم آن به مخاطب منتقل می شود و دیگری از منظر رعایت کردن باید ها و ملزومات دستگاه آوازی که آن شعر در آن دستگاه خوانده شده است.

اینکه می توان یک اثر هنری را براساس مفاهیم محتوایی آن ارزش گذاری نمود نگاهی است که غالبا پذیرفته شده و هر فرهنگ و عقیده ای بر اساس هنجارهای خود همواره به آن مبادرت می ورزد و محل دعوا در این نوشتار نیست.

اما سوال اینجاست که آیا هنری که مفاهیم ضد ارزشی – منظور ارزش های پذیرفته شده فرهنگی است که هنر مزبور در بستر آن شکل یافته و بی شک این ارزش ها می تواند در جوامع گوناگون متفاوت باشد– را گسترش می دهد آیا با توجه به شیوه نامه های آن هنر و معیارهای هنر شناختی، دارای ارزش است؟ و مهمتر آنکه آیا این ارزش باید محترم شناخته شود؟

به عنوان مثال  اگر خواننده ای شعر مبتذلی را انتخاب نمود که در تمام ابیات آن امر به دروغ، خیانت و ظلم شده باشد اما این شعر با مهارتی مثال زدنی و شگفت انگیز و با دقتی فراوان به صورت کاملا صحیح در یک دستگاه آوازی به اجرا در بیاید، آیا باید از آن هنرمند به علت مهارت بالای هنری اش تجلیل به عمل آورد؟ بی شک اگر با معیار های هنر شناختی به سراغ این اثر برویم باید برترین جایزه های هنری را در مراسمی با شکوه به آن خواننده اعطا نمود اما محل دقیق دعوا اینجاست که معیارهای هنر شناختی تا کجا می توانند محترم باشند ؟ و آیا باید برای معیارهای هنرشناختی ارزشی حقیقی در نظر گرفت؟

بی شک انسان ها بر اساس یک قوه ی فطری از توانایی های هنری استقبال می کنند و هر چه این توانایی شگفت انگیزتر باشد به همان میزان تحسین مشاهده کنندگان را بیشتر بر می انگیزد.

نکته­ی جالبی که وجود دارد این است که کلید حل مسئله در سوالی است که همواره پاسخ بسیاری از پرسش ها را معین می نماید. و آن سوال این است که آیا انسان از حیات خود هدف خاصی را دنبال می کند یا تنها برای زیستن می زید؟

اگر انسان ها در حیات خود هدفی داشته باشند باید نسبت هر پدیده ای را با آن هدف معین نمایند. در واقع در جوامعی که انسان ها بدون هدف و سردرگم و مبهوت به زندگی ادامه می دهند، معیارهای هنرشناختی می تواند دوایی بر درد بیهودگی حیات باشد و در آنجا بی شک خیری خواهد بود که مانع بسیاری از ناهنجاری ها مانند خودکشی خواهد شد.

اما در جوامعی که در حیات خود هدفی را دنبال می کنند باید نسبت هنر با آن هدف معین شود. اگر آنچنان که در بسیاری از جوامع هدف از زندگانی؛ کمال بشر است، باید به این سوال مهم پاسخ داد که یک هنر ضد ارزشی چه کمکی به انسان برای رسیدن به این هدف والا می کند؟ آیا به صرف اینکه ما از مهارت ویژه ی یک انسان به وجد می آییم کافی است تا هدف جامعه را به یکباره رها سازیم و تمام توان خود را مصروف حمایت از آن هنر و معیارهای هنرشناسانه نماییم؟

حقیقت این است که هنر بدون معیارهای هنرشناختی بی هویت است. در واقع همین معیارهاست که هنر را برای بشر جذاب می سازد و در بستر همین جذابیت است که می توان مفاهیم گوناگون را به عمق جان بشر روانه ساخت. هنر بدون معیارهای شکل یافته اش در طول تاریخ، ناکارآمد و بی ارزش می نماید اما تا آن هنگام که نسبت یک اثر هنری تام و تمام با هدف زندگانی بشر معین نشده باشد نمی توان آن را ارزشمند و مفید دانست.

پس آنچنان که می بینید آنچه بسیاری از جوامع غربی و برخی غرب زدگان از آن با عنوان «ارزش ذاتی» هنر یاد می کنند، ریشه در انسان گرایی امروزین جوامع غربی دارد. هنر تنها در جوامعی می تواند ارزش ذاتی داشته باشد، که حیات بشری بی هدف و انسان پوچگرا انگاشته شود. و این همه نقطه ی مقابل حرکتی است که انبیاء الهی همت بر آن گماشتند و بی شک اینگونه پندارها با باورهای مردم مسلمان کشور ما سازگار نخواهد بود. به امید آن روز که میهنمان هنرمندانی متعهد را در عرصه ی خویش به نظاره بنشیند که قدم در راه سعادت و کمال بشری می نهند.